گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار و نقش نوار عصب و عضله
گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار یکی از عصبهای اندام فوقانی است که بعد از جدا شدن از شبکه بازویی و عبور از بازو و آرنج ، به تعدادی از عضلات ناحیه ساعد عصب دهی می کند و بعد از گذشتن از مچ دست وارد دست شده ، اغلب عضلات کوچک دست را تغذیه عصبی می کند.
برای مشاهده متن کامل مقاله گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار روی لینک گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار کلیک کنید.
عصب اولنار
عصب اولنار یک عصب حسی-حرکتی است و مسوول تامین حس قسمت داخلی دست یعنی انگشت کوچک و انگشت حلقه نیز می باشد.
عصب اولنار یکی از سه عصب عمده اندام فوقانی می باشد که از قسمت داخلی آرنج ، زیر لیگامان طرفی آرنج عبور می کند و بعد از آن وارد تونل باریکی به نام تونل کوبیتال میشود.
تونل کوبیتال یک فضای استخوانی-لیگامانی می باشد که عصب اولنار هنگام عبور از آن می تواند تحت فشار قرار گیرد که به آن سندروم تونل کوبیتال می گویند.
عصب اولنار در طول مسیر خود از گردن تا دست می تواند دچار آسیب و ضایعه شود که خود را به صورت ضعف و بی حسی دست نشان می دهد.
شایعترین محل آسیب عصب اولنار، اطراف آرنج می باشد جایی که عصب ، در ناودان استخوانی در سمت داخلی آرنج عبور می کند و بعد از آن وارد تونل کوبیتال می گردد.
در مجموع به آسیب عصب اولنار در مسیر یاد شده یعنی ناودان استخوانی و تونل کوبیتال، نوروپاتی عصب اولنار در آرنج (ulnar neuropathy at elbow ) گفته می شود.
نوروپاتی عصب اولنار در آرنج ، دومین نوروپاتی موضعی شایع در اندام فوقانی می باشد که بعد از گیر عصب مدیان در مچ دست یا سندروم تونل کارپ قرار می گیرد و شیوع آن با افزایش سن بیشتر می شود.
برای مشاهده متن کامل مقاله گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار روی لینک گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار کلیک کنید.
علل گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار
آسیب عصب اولنار در اطراف آرنج معولا ناشی از فشارهای مکانیکی حاد یا مزمنی است که از بیرون به این ناحیه وارد می شود مانند فشاری که می تواند هنگام بی هوشی یا کما به عصب وارد شود.
نمونه آسیب تدریجی و مزمن ،تکیه دادن عادتی روی آرنج هنگام کار یا مطالعه می باشد. ضربه به آرنج مانند برخورد آرنج به لبه صندلی هم که معمولا با احساس شوک الکتریکی در ساعد ودست همراه است ، می تواند باعث آسیب به عصب اولنار در این ناحیه شود.
دیابت و کشیدن سیگار هم ازعوامل مستعد کننده نوروپاتی عصب اولنار در آرنج هستند.گاهی اوقات شکستگی های قدیمی مفصل آرنج ویا دفورمیتی های مفصل ناشی از روماتیسم مفصلی باعث آسیب تدریجی عصب اولنار می شوند که به فلج تاخیری اولنار (tardy ulnar palsy) معروف است.
نوروپاتی عصب اولنار در آرنج در موارد نادری می تواند ناشی از کیست گانگلیون ، تومر، بافت فیبروز یا عضلات فرعی باشد.
علائم و نشانه های گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار
آسیب عصب اولنار در آرنج می تواند خود را به صورت گزگز، مورمور، خواب رفتگی، درد و ضعف دست نشان دهد.
خواب رفتگی و گزگز تنها محدود به دست یعنی از مچ به پایین می باشد و هرگونه احساس گزگز یا خواب رفتگی در ساعد با نوروپاتی عصب اولنار در آرنج مغایرت دارد.
احساس خواب رفتگی و گزگز در پشت و روی برجستگی داخلی دست (هیپوتنار ) و انگشتان چهارم و پنجم (انگشتان کوچک وحلقه) درک می شوند.
علائم حسی در بیشتر موارد متناوب می باشند و زمانی که به عصب فشار وارد شود مثلا هنگام تکیه دادن روی آرنج ، رخ می دهند و در صورت پیشرفت آسیب می تواند دائمی شوند.
نوروپاتی عصب اولنار در آرنج معمولا با درد شدید همراه نیست و درد مچ و درد دست شایع نمی باشد.
شایع ترین محلی که درد احساس می شود آرنج وبازو میباشد که می تواند تا شانه هم انتشار یابد ویا به ساعد و مچ کشیده شود. در اغلب موارد درد محدود به خود آرنج می باشد.
ضعیف شدن عضلات کوچک دست از دیگر علائم نوروپاتی عصب اولنار در آرنج می باشد که معمولا خود را به صورت اشکال در انجام کارهای روزمره مانند باز کردن در قوطی یا استفاده از دستگیره در و کارهای مشابه نشان می دهد. گاهی بیمار متوجه تحلیل رفتن عضلات دست می شود که گود شدن فضای بین انگشت شست واشاره بیشتر از سایرین جلب توجه می کند.
برای مشاهده متن کامل مقاله گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار روی لینک گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار کلیک کنید.
Froment’s sign و تحلیل رفتن عضله
گاهی اوقات انگشت کوچک از سایر انگشتها فاصله می گیرد و بیمار اگر بخواهد دست خود را در جیب شلوارش قرار دهد این انگشت بیرون می ماند.
Wartenberg’s sign
در بعضی موارد انگشت چهارم وپنجم به علت ضعف عضلات، حالت خاصی به خود می گیرند که در شکل زیر قابل مشاهده است.
Benediction posture
تشخیص گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار
همانند سایر بیماریها ، اساس تشخیص نروپاتی عصب اولنار در آرنج ، شرح حال دقیق و معاینه بالینی می باشد.
پزشک معالج بر اساس یافته های بالینی، ممکن است در جهت تایید تشخیص یا رد کردن سایرعلل از آزمایش خون ، عکس برداری و نوارعصب وعضله استفاده نماید.
نوارعصب نقش ویژه ای در تشخیص نوروپاتی عصب اولنار در آرنج دارد.
تست نوار عصب و عضله روشی است که در آن عملکرد عصبهای محیطی بررسی می شود و به کمک آن میتوان محل ، شدت ، نوع و گستره آسیب عصبی را مشخص کرد.
برای انجام تست نوار عصب و عضله، عصب مورد نظر در نقاط مشخص ، با الکترودهای مخصوص تحریک می شود و پاسخهای ایجاد شده ،از محلهای خاصی ازسطح پوست و عضله به کمک الکترودهای ویژه ای برداشت وثبت می شوند و براساس تغییراتی که در شکل ، اندازه وسرعت انتقال عصب رخ داده است ، محل ،نوع وشدت آسیب عصب مشخص می شود.آسیبهای عصبی ، تغییرات خاصی در عضلات هم ایجاد می کنند که این تغییرات نیز به کمک الکترودهای سوزنی مخصوصی درهنگام انجام تست نوارعصب و عضله بررسی میشوند.
نوار عصب و عضله در نوروپاتی عصب اولنار (گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار)
نوارعصب دستها خصوصا زمانی که علائم بالینی مبهم باشند، به تشخیص آسیب عصب اولنار و افتراق آن از سایرعلل، کمک ویژه ای می نماید.
تست نوارعصب در اغلب موارد قادر به تشخیص آسیب عصب اولنار می باشد به این معنی که می تواند علت مشکل بیمار را به این عصب محدود نماید ولی در پاره ای موارد ، قادر به تعیین دقیق محل ضایعه نمی باشد به عبارتی نمی تواند محل آسیب را محدود به آرنج ، بازو یا مچ دست نماید که در این موارد خاص، سونوگرافی نوروماسکولار ویا MRI می تواند کمک شایانی در تعیین محل آسیب نماید.
نوارعصب و عضله در تعیین نوع ضایعه عصبی و شدت آن جایگاه منحصر به فردی دارد که این دو موضوع به پزشک معالج درانتخاب نوع درمان کمک ارزنده ای مینماید.
درمان نورپاتی عصب اولنار در آرنج (سندروم تونل کوبیتال)
درمان نوروپاتی عصب اولنار در آرنج (سندروم تونل کوبیتال) بر اساس شدت علائم و یافته های نوارعصب و عضله متفاوت می باشد.
در صورتی که عضلات دست تحلیل رفته باشند یا نوار عصب آسیب شدید رشته های عصبی را نشان دهد ، معولا درمان جراحی صورت می گیرد ولی در اغلب موارد درما ن غیر جراحی کفایت می کند که شامل موارد زیر است:
۱- بر داشتن فشار خارجی از روی عصب مانند خوداری از تکیه دادن عادتی روی آرنج موقع کار و مطالعه ، خوداری از گذاشتن آرنج لبه پنجره ماشین موقع رانندگی ، خوداری از گذاشتن دست زیر بالش موقع خواب و در مجموع خوداری از خم نگه داشتن آرنج به مدت طولانی.
۲- خوداری از باز وبسته کردن مکرر آرنج موقع کار
۳- استفاده از پد و اسپلینت آرنج که معولا آرنج را در زاویه ۴۵ درجه ثابت نگه می دارد.
۴- استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند برفن
۵- تزریق کورتون در محل ضایعه
۶- فیزیوتراپی
در صورتی که درمانهای غیر جراحی به مدت چهار تا شش ماه بدون نتیجه باشند ،باید درمان جراحی صورت گیرد که شامل برداشتن فشار از روی عصب اولنار یا جابجا کردن آن می باشد.
نویسنده: دکتر پاک منش متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
مقالات مرتبط با مقاله گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار
توصیه می کنیم مقالات مرتبط مفید وب سایت را با کلیک روی لینک های سیاتیک چیست؟ ، نوار عصب چیست ، پاسخ به سوالات رایج درباره نوار عصب، نوار عصب دست، نوار عصب پا ، روش های پیشگیری و درمان دیسک کمر و گردن ، سیاتیک ، آسیب عصب اولنار دست ، توانبخشی چیست؟ ، افتادگی مچ دست ، تنگی کانال نخاعی چیست؟ ، روش تشخیص و درمان خواب رفتن دست و پا و اقدامات ضروری برای بیماران در هنگام انجام نوار عصب و عضله مشاهده نمایید و با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آنها نیز از این مقالات، استفاده نمایند.
